AMED - Parêzer Cennet Zugurli diyar kir ku ti bingehek qanûnî ya tecrîda li ser Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan nîne û ev pêkanîn gihaye astên ku zirarê didin rûmeta mirovan û got: "Tevî raporên saziyên Ewropî jî, Tirkiyeyê ti rêziknameyên qanûnî çênekiriye."

 

Li gorî pisporên hiqûqî, rejîma tecrîdê ya li ser Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan, ku ji sala 1999'an vir ve li Girtîgeha Îmraliyê tê girtin, pergalek bênavber temsîl dike ku ne tenê salên dawî, lê belê 26 salên tije digire nav xwe. Ev rewş ne tenê qedexeyek ragihandinê ye, lê di heman demê de gefek cidî ya li ser mafên takekesî û aştiya civakî jî nîşan dide.

 

Her çiqas di raporên Komîteya Pêşîlêgirtina Îşkenceyê ya Ewropayê (CPT) yên di salên 2001 û 2019'an de hatine amadekirin û tecrîd binpêkirina mafên mirovan e jî, rêvebera şaxa Amed a Komeleya Hiqûqnasên Azad (OHD) Cennet Zugurli, diyar kir ku heta niha li Tirkiyeyê tu gavên berbiçav nehatine avêtin. Cennet Zugurli, li ser tecrîdê bi ajansa me re axivî.

 

'Bingehek qanûnî ya tecrîdê tune ye'

 

Cennet Zugurli, diyar kir ku tecrîd pergalek e ku armanc dike êrîşî hestê mirovahiyê bike û got, "Birêz Abdullah Ocalan 26 sal in di bin pergalek tecrîdê de ye. Ev pergala tecrîdê ne tenê bi pergalek tecrîdê ya sade ve sînordar e; ew bi şert û mercên tecrîdê yên taybetî yên Girtîgeha Girava Îmraliyê ve hatiye sazkirin. Ji ber guherîna rewşa siyasî, gelek serdanên parêzer û malbatê hatine kirin. Girîng e were zanîn ku tecrîd di aliyên xwe yên siyasî, civakî û aborî de xwe nîşan dide. Tecrîd xwedî statuyek qanûnî nîne. Li gorî peymanên navneteweyî yên qanûnî, tecrîd binpêkirina qanûnê ye ji ber ku ew bi rûmeta mirovan re ne lihevhatî ye. Her çend dewleta Tirk 26 sal in dizane ku bingehek qanûnî ya vê tecrîdê tune ye jî, pergalek wisa ji ber siyasîkirina qanûnê hatiye afirandin."

 

'Dadwerî bûye siyasî û û bêalîbûna xwe winda kiriye'

 

Cennet  Zugurli destnîşan kir ku CPT, ku berpirsiyarê lêkolîna erkên dewletê yên di bin Peymana Ewropî ya Pêşîlêgirtina Îşkenceyê de ye, di sala 2001'ê de raporek pêşîn amade kiriye. Cennet  Zugurli got, "Di vê raporê de hate destnîşankirin ku tecrîd binpêkirina mafên mirovan e û divê tavilê bi dawî bibe. Piştre, di sala 2019'an de, CPT'yê serdana Girtîgeha Îmraliyê kir û li ser vê serdanê raporek amade kir. Di vê raporê de hate destnîşankirin ku di navbera Birêz Abdullah Ocalan û sê girtiyên din de nebûna ragihandinê bi tevahî hebû û ev sê girtî bi tevahî ji cîhana derve qut bûn. Van xalan bi zelalî nîşan dan ku tecrîd tedbîrek dawî bû. Lêbelê, ne Tirkiyeyê di bersiva vê raporê de gav neavêt û ne jî CPT'yê îmze kir. Ev rewş nîşan dide ku qanûna ku diviyabû bihata sepandin nayê sepandin û dadgerî bûye siyasî û serxwebûn û bêalîbûna xwe winda kiriye. Ev di çarçoveya qanûnê de kiryarek neqanûnî ye. Pêkanîna tecrîdek wusa li ser Birêz Abdullah Ocalan hîn jî di dema pêvajoya aştiyê de nayê qebûlkirin. Ev rewşeke nayê qebûlkirin e; ew pergalek e ku dibe sedema windakirina baweriya civakê ya bi vê pêvajoyê re. Divê dewlet Birêz Abdullah Ocalan bi awayekî azad vegerîne ser şert û mercên xebatê. Û divê tecrîda li ser Birêz Abdullah Ocalan hatiye ferzkirin tavilê rake."

 

'Binpêkirina mafan astengiyek li pêşiya aştiya civakî ye'

 

Cennet Zugurli, tekez kir ku wê di vê pêvajoyê de bi gelek parêzer û malbata Birêz Abdullah Ocalan re hevdîtin kiriye û got, "Mixabin, tecrîd berdewam dike û ti bingehek qanûnî ya van şert û mercên tecrîdê nînin. Mafê mehkûmekî ku bi malbat û parêzerên xwe re hevdîtinê bike bi qanûnê ve tê rêkûpêk kirin. Ez dixwazim tekez bikim ku prensîbên rastîn ên hiqûqî yên Tirkiyeyê li ser Birêz Abdullah Ocalan nayên sepandin, û qaîdeyek hiqûqî ya îstîsnaî tê sepandin ku wî bi cureyek cûda ya neheqiyê re rû bi rû dihêle. Qanûna Tirkiyeyê dibêje ku her kes li ber qanûnê wekhev e. Ez dixwazim tekez bikim ku ev pergala tecrîdê ne tenê mafên takekesî yên Abdullah Ocalan binpê dike. Binpêkirina mafên takekesî astengiyek li pêşiya aştiya civakî ye. "

 

'Em bi têkoşîneke civakî gihîştine vê nuqteyê'

 

Cennet Zugurli, destnîşan kir ku ew bi têkoşîneke civakî gihîştine vê nuqteyê û got, "Em qala sîstemeke tecrîdê dikin ku ji sala 1999'an vir ve heye. Ji sala 1999'an vir ve, ji aliyê parêzerên demokratîk û komeleyên CPT ve nerazîbûn heye, ku îdia dikin ku sîstema tecrîda Îmraliyê tê bicîhanîn û neqanûnî ye. Îro, qebûlkirina hebûna sîstema tecrîda Îmraliyê ya ji aliyê Devlet Bahçeli ve encama têkoşîna me ye. Em bi têkoşîneke civakî gihîştine vê nuqteyê. Ji vê nuqteyê û pê ve, divê saziyên demokratîk, parêzer û tevahiya civaka ku li aştiyê digere ji bo rakirina tecrîda li ser Birêz Abdullah Ocalan bibin yek."