Rozerîn Gultekin

 

STENBOL - Ayşe Bingol Demir, parêzera mafên mirovan a ji Lijneya Rêveber a TOHAV'ê, li ser gavên ku ji bo civakîbûna aştiyê, bi taybetî li ser bingeha hiqûq û mafên mirovan a piştî biryara fesixkirinê ya ku di Kongreya PKK'ê de hatiye girtin, axivî û got, "Armanca ku biryara fesixkirina PKK'ê hewl dide rê li ber veke, avakirina civakek demokratîk e. Berpirsiyariya bingehîn a ji bo bidestxistina vê yekê niha dikeve ser milê dewleta Tirk."

 

Piştî banga "Aştî û Civaka Demokratîk" a Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan a di 27'ê Sibatê de, PKK'ê di 1'ê Adarê de agirbest îlan kir. Di dawiyê de, ragihand ku wan kongreya xwe ya 12'emîn li dar xistiye û biryara xwe ya fesixkirinê eşkere kiriye. Li ser gavên qanûnî, siyasî û pratîkî yên ku dewleta Tirk dê piştî biryara hilweşandinê bavêje, û her weha rola ku civak dê di pêvajoya pêşerojê de bilîze nîqaş berdewam dikin. Parêzera mafên mirovan Ayşe Bingol Demir a ji Lijneya Rêveberiyê ya Weqfa Lêkolînên Civak û Hiqûqî (TOHAV), nirxandinên li ser mafên mirovan, serweriya hiqûqê û demokrasiyê ya li welêt, û gavên qanûnî yên ku divê ji niha û pê ve werin avêtin kir.

 

'Niha berpirsiyariya bingehîn a dewleta Tirk e'

 

Ayşe Bingol Demir, ku nirxandinên li ser tiştên ku dewlet di warê hiqûqê de, tevî rêziknameyên hiqûqî, di pêvajoya pêş de divê bike kir, tekez kir ku divê nexşerêyek were çêkirin ku ev mijar tê de di rojevê de bin. Ayşe Bingol Demir got, "Tê gotin ku di nav avahiya niha ya PKK'ê de bi hezaran endam hene. Piştî fesixkirina PKK'ê dê çi bibe? Gelo vegera wan bo Tirkiyeyê heye? Ger wisa be, dê çi cure binesaziya qanûnî ji bo wan were peyda kirin? Ji bo pêşîgirtina li senaryoyek ku ev kes bên girtin û divê gavên pêwîst werin avêtin. Pêdivî ye ku rêziknameyên qanûnî werin afirandin. Rojeva demokratîkbûnê heye ku hem di daxuyaniya PKK'ê û hem jî di daxuyaniya rêberê PKK'ê Ocalan a Sibatê de cih digire. Ew rojevek e ku armanc dike ber bi civakek demokratîk ve biçe ku tê de gel û azadî têne parastin. Mijara ku sernavên vê rojevê dê çi bin pir girîng e. Berpirsiyariya sereke ya pêkanîna vê yekê dê bikeve ser milê dewleta Tirk. Civaka sivîl û aktorên din ên di qada siyasî de jî dê berpirsiyariyên wan hebin. Ev gelek gavan hewce dike. Pêdivî ye ku nexşerêyek li ser vê yekê were çêkirin û divê gavên ku di demek kurt,  de werin avêtin werin destnîşankirin."

 

Divê gavên ku ji bo naskirina 'mafê hêviyê' werin avêtin

 

Ayşe Bingol Demir bi lêv kir ku divê gavên ku ji bo naskirina 'mafê hêviyê' werin avêtin û wiha got:"Gavên ku Tirkiye hewce dike ku hem di derbarê tecrîdê de û hem jî di derbarê naskirina 'mafê hêviyê' ya Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan de bavêje hene, û bingeha van di hiqûqa navneteweyî de ye. Wekî ku di daxuyaniya PKK'ê de tê dîtin, Abdullah Ocalan wekî rêber û cîbicîkarê vê pêvajoyê tê hesibandin. Her wiha roleke pir girîng ji bo aktorên din di pêvajoya diyalogê de heye. Ji bo ku ew vê rolê bicîh bîne, divê ev maf zû werin naskirin."

 

‘TOHAV dê xebata xwe ya li ser rêya aştiyê bidomîne’

 

Ayşe Bingol Demir di dawiyê de li ser rola ku civaka sivîl û TOHAV dê di pêvajoya pêşerojê de bilîzin axivî. Ayşe Bingol Demir got, "Danezana Mafên Aştiyê ya Neteweyên Yekbûyî çarçoveyek li ser wateya aştiyê destnîşan dike. Aştî û mafê aştiyê şertên herî bingehîn in ji bo bikaranîna hemû maf û azadiyan. Di hawîrdorek ku aştî nayê bidestxistin de, maf û azadiyên din bi tevahî nayên bikar anîn an jî dikarin bi awayekî pir sînorkirî werin bikar anîn. Dema ku em difikirin ku piraniya rêxistinên civaka sivîl li Tirkiyeyê li ser maf û azadiyan dixebitin, STO di piştgiriya aştî, mafê aştiyê û avakirina dewletek hiqûqê ya demokratîk de li ser bingeha maf û azadiyan ku ev pêvajo rê li ber wan vedike, rolên pir girîng dilîzin û divê ew van rolan bigirin ser xwe. Ji ber vê yekê, di vê pêvajoyê de, STO hewce ne ku pêvajoyek diyalogê dest pê bikin û hem di nav xwe de û hem jî bi hev re li ser ka ew dikarin çi rolan bigirin, rolek çalak bigirin. Parêzvanên mafên mirovan û civaka sivîl li Tirkiyeyê xwedî ezmûn û dîrokek dehsalan in. Aktorên siyasî yên pêvajoyê jî hewce ne ku di vê wateyê de rê li ber civaka sivîl û parêzvanên mafên mirovan vekin. Civaka sivîl jî hewce ye ku di nav axaftin û lêkolînan de cih bigire. TOHAV û STO demek dirêj e li ser 'mafê hêviyê' dixebitin. Daxuyaniyek hevbeş hat weşandin. TOHAV dê xebata xwe ya li ser mafê hêviyê û xebata xwe ya hevbeş bidomîne. Li ser rêya aştiyê, TOHAV dê bi hişmendiya berpirsiyariyên xwe di çarçoveya hem mafê hêviyê û hem jî maf û azadiyên din de xebata xwe bidomîne.”