Rabia Önver-Pelşin Çetinkaya 

 

AMED - Kadınlar, ilan edilen kadın kenti modelinin yalnızca fiziksel bir mekân olmadığını; aynı zamanda kadınların eşit, güvenli ve görünür bir yaşam sürdüğü, karar alma süreçlerine aktif olarak katıldığı toplumsal bir dönüşüm alanı olduğunu ifade etti.

 

Geçtiğimiz günlerde Amed’de yapılan büyük bir toplantı ile Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Amed, Nisêbîn (Nusaybin), Gever (Yüksekova), Artemêt (Edremit) ve Cizîr’i (Cizre) “kadın kenti” olarak yeniden düzenleme kararı aldı. Kent yaşamında kadınların ihtiyaçlarını merkeze alan, hizmetlerini ve fiziki mekânlarını kadınların erişilebilirliğine, güvenliğine, özgürlüğüne ve ekonomik-sosyal katılımına göre tasarlayan bu model ile kadınlar rahatça çalışabilecek alan bulabilecek, kamusal alana eşit şekilde erişebilecek ve kadınların bakım yükü azalacak.

 

Kadınlar, ilan edilen Kadın kenti modeline ilişkin konuştu.

 

‘Kadınlar yaşamın merkezi olmalı’

 

Kadın kentlerinin, kadınların tüm yaşam alanlarında güçlenmesini ve örgütlenmesini hedefleyen yapılar olduğunu söyleyen Pirsus (Suruç)  Belediye Eşbaşkanı Ayten Kaya: “Kadın kentlerinin amacı; kadın istihdamını yaratmak, kadına dair hayatta ne varsa açığa çıkarmak, kadının kendini örgütleyebildiği alanlar yaratmak, hukuki olarak sıkıştığında ya da hukuki destek istediğinde kadın kentlerinde bu desteğe kolayca ulaşabilmesini sağlamaktır. Bunun haricinde, örgütlenmenin kadın etrafında döndüğü bir modeli hayata geçirmektir. Umut ediyoruz ki en kısa zamanda Suruç'ta da bir kadın kenti yaratalım. Çünkü ‘kadın yaşamdır’ diyoruz; bu yüzden o yaşamın merkezleri olmalı. Bizler de bunun için elimizden geldiğince kadın kentlerine destek olacağız. Kadın kentlerinin yaygınlaşması için tüm il ve ilçelerde gereken çalışmaları yapacağız. İstiyoruz ki kadınlar da söz sahibi olsun, istiyoruz ki kadınlar istihdamda sorun yaşamasın. Çünkü Türkiye'de kadın istihdamında gerçekten büyük sorunlar var. Kadın eve hapsolmuş durumda, ekonomik özgürlüğü yok. Kısacası, onları evden çıkarmak istiyoruz” dedi. 

 

Kadın kentleriyle güçlenen bir toplumsal dönüşüm

 

Çınar (Xana Axpar) Belediye Eşbaşkanı Semra Ayküz, kadınların kamusal alandaki görünürlüğünü artırmaya yönelik yerel politikaların yalnızca birer hizmet değil, aynı zamanda toplumsal dönüşüm araçları olduğunu belirterek şunları söyledi:“Tüm kadınlar olarak değişim ve dönüşüm için bu kentlerin gerekli olduğunu düşünüyoruz. Aslında Amed’in politik yapısı herkes tarafından bilinmektedir. Kadınların daha ulaşılabilir alanlara ihtiyacı var. Günümüzde kadınların iş hayatında yer alamaması; büyük şirketlerde CEO olarak, kurumlarda, belediyelerde, partilerde ve yerel yönetimlerde yer alamamaları, kadının bazı yerlere ulaşılabilirliğinin kısıtlı olduğunun kanıtı olmuştur. Bu yüzden bazı yerellerde 'kadın kenti' olma iddiasıyla gündeme geldik. Amed özelinde konuşursak; Amed gibi bir şehrin kadın kenti olma iddiasını aşarak, bu yapıyı hayata geçireceğine inanıyoruz. Biliyorsunuz, ‘Jınkart’ gibi bir uygulama hayata geçirildi. Bu karar, kadınların dört duvar arasından çıkıp doğayla buluşması ve birbirleriyle sosyalleşmesi adına atılmış bir adımdı. Buradaki amaç sadece kadının ulaşıma ücretsiz erişimini sağlamak değil, özgüvenini de güçlendirmektir. Bu gibi çalışmalar devam edecek. Kadın şoförler arttırıldı, bu sayı artırılmaya da devam edecek.”

 

Engelleri kaldıran şehir modeli

 

Kadınların kamusal alanı eşit, güvenli ve rahat bir şekilde kullanabilmesi için atılacak her adımın bir dönüşüm basamağı olduğunu vurgulayan Semra Ayküz,“Bizler, yerel yönetimlerde kadınlar tarafından hedefe gitme yolunda hızla ilerleyeceğiz. Bu ve benzeri toplantılar da bunun için ön ayak olacak. Her bir toplantı bir basamak olacak. Dışarıdaki dizayn ile içerideki dizayn da kadınların bir yerlere erişebilmesi için uygun alanlara dönüştürülecek. Örneğin, parklara gittiğinizde bir kadın bebeğini rahatça emziremiyorsa, burada biz bir kadın kentinden söz edemeyiz. Yahut bir yapıya girdiğinizde, eğer engelli bir kadın rahat hareket edemiyorsa, yine aynı şekilde burada da bir kadın kentinden söz etmek mümkün değildir. Biz de bu engelleri ortadan kaldırmak ve çözüm üretmek adına çeşitli çalışmalar yürüteceğiz” ifadelerini kullandı.  

 

‘Kadın kentleri için önemli bir adımdı’

 

Son olarak konuşan Demokratik Yerel Yönetimler Merkezi Kadın Kurulu Üyesi Zeynep Sipcik, bir hafta önce Amed’de kadınların, kadın kentleri için bir araya geldiklerini belirterek, bu buluşmanın kadınlar için önemli olduğunu vurguladı. Zeynep Sipcik, “Bu toplantıda ortaya çıkan şey aslında bir ilan değil, kadın kentleri için mühim bir adım oldu. Bu şekilde bakarsak daha sağlıklı olacaktır. Kentlere, ilçelere ya da yaşadığımız yerlere baktığımızda, her geçen gün erkek düşüncesi üzerine kurulduğunu görüyoruz. ‘Kadın kenti’ dediğimiz zaman bu sadece kadınların yaşayacağı bir kent anlamına gelmiyor. Kadınların eliyle, kadın düşüncesi ve bakış açısıyla dizayn edilen bir kent olarak inşa edileceğini söyleyebiliriz. Bu, kadınlar için atılan ilk adım değildi; fakat kadın kentlerinin kuruluşu için çok önemli bir adımdı. Bu doğrultuda birçok kurum ve kuruluşla bir araya geldik” şeklinde konuştu. 

 

‘Kadın kültürü, komünal ve özgürlük kültürü haline geldi’

 

Zeynep Sipcik, Kürdistan kadın kentlerinin inşasının daha önce de konuşulduğunu dile getirerek, TJA aktivistleri tarafından bu projenin geçmişten bugüne planlandığını aktardı. Gerçekleştirilen çalışmaları desteklediklerini ifade eden Zeynep Sipcik, “Bu projeyi 2010 yılında gündemimize aldık. 2011’de birkaç kent, kadın kenti olarak ilan edilmişti. Tüm çalışmalar da o şekilde yürütülüyordu. Ancak kayyım gasplarından sonra, kadınların elde ettiği tüm kazanımlar da gasp edildi. Neden kadın kentleri diyoruz? Çünkü Kürdistan’da fuhuş, uyuşturucu, özel savaş politikaları, kadına yönelik şiddet ve katliamlar arttı. Bu yüzden kadın kentlerini oluşturmak istedik. Tarihten günümüze kadın kültürüne baktığımızda, bu kültürün komünal ve özgürlük temelli bir kültür haline geldiğini görüyoruz. Biz istiyoruz ki kadın kentlerinde ve diğer kentlerde bu projeler açığa çıksın. Bizler de bunun çalışmasını yürüteceğiz” diye belirtti.