ANKARA - İHD Hapishaneler Komisyonu Eşsözcüsü Nuray Çevirmen yaptığı açıklamada, “Cemal Tanhan’ın yaşadığı süreçler, hasta mahpusların yaşam haklarının nasıl engellendiğinin göstergelerinden biridir. Tüm hapishanelerde tespit edebildiğimiz kadarıyla 651’i ağır olmak üzere en az bin 517 hasta mahpus bulunmaktadır” dedi.

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi, dün yaşamını yitiren ağır hasta tutsak Cemal Tanhan nezdinde basın açıklaması düzenleyerek ağır hasta tutsakların tahliyesine ilişkin çağrıda bulundu. Açıklamayı, İHD Hapishaneler Komisyonu Eşsözcüsü Nuray Çevirmen yaptı. 

 

Cezaevlerinde her geçen gün ihlallerin arttığına dikkat çeken Nuray, hasta tutsakların yaşam hakkının korunması önünde engeller oluşturulduğunu belirtti. Nuray, “İleri yaşta olanlar, hastalıkları nedeniyle hapishanelerde kalamayacak olan mahpuslar tüm çabalara rağmen ısrarla hapishanelerde tutuluyor. Nisan 2022 yılında kamuoyu ile paylaştığımız hasta mahpuslar raporumuzda, tüm hapishanelerde tespit edebildiğimiz kadarıyla 651’i ağır olmak üzere en az bin 517 hasta mahpus bulunmaktadır. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü ne yazık ki hasta mahpuslara ve hapishanelerde yaşamını kaybeden mahpuslara dair periyodik bir bilgi paylaşmadığı için ancak basına yansıyan ve başvurular sorucunda bilgiye erişebilmek mümkün olabiliyor. Gelinen noktada 1 Kasım 2023 tarihi itibari ile 405 hapishanede 273 bin 405 tutuklu ve hükümlü bulunmaktadır. Bu kadar çok hapishane ve mahpusun olduğu kapatılma mekanizması içinde hasta mahpus sayısının çok fazla olduğunu da belirtmek isteriz” sözlerini kullandı.

 

‘Cemal Tanhan için tüm başvurularımız sonuçsuz kaldı’

 

Cemal’ın hastalıkları dolayısıyla yapılan birçok başvurunun yanıtsız kaldığını belirten Nuray, “Ağır hasta mahpus listemizde bulunan Cemal Tanhan 4 Aralık 2023’te sevk edilmiş olduğu Eskişehir Şehir hastanesinde yoğun bakımda yaşamını kaybetti. 1955 doğumlu olan ve 29 yıldır hapiste tutulan Cemal Tanhan’ın yaşadığı süreçler, hasta mahpusların yaşam haklarının nasıl engellendiğinin göstergelerinden biridir. Tahliye edilmesine 1 yıldan daha az bir zaman kalmıştı ve sağlık durumunun ağırlaşması üzerine çeşitli tarihlerde kurumuza sağlık durumuna dair bilgiler iletmişti. İnsan hakları Derneği olarak yalnızca 2023 yılı içerisinde 4 kez, tahliye edilmesi ve sağlık hakkına erişimin önündeki engellerin kaldırılması için ilgili kurumlara başvurularda bulunduk. Ancak bu başvurularımız sonuçsuz kaldı ve zamanında tahliye edilmedi” diye konuştu.

 

Açıklamanın devamı şöyle:

 

“2022 yılı sonuna doğru durumu kötüleştiğinde, bulunduğu kuruma başvuruda bulunmuş ancak 4 ay sonrasında kan tahlilleri yapılmıştır. Kan tahlillerinde, birçok değerde anormallikler çıkmış, o dönemde ayaklarından başlayan şişlikler nedeniyle kardiyolojiye sevk edilmiş ve 6 Aralık 2022 tarihinde yatışı yapılarak 2 gün yoğun bakımda tutulduktan sonra hapishaneye geri gönderilmiştir.  Cezaevi idaresi tarafından resen başlatılan işlemler sonucunda Bolu İzzet Baysal Devlet Hastanesi tarafından 20 Aralık 2022 tarihli bir heyet raporu düzenlenmiş ve bu rapor, hastane tarafından Bolu Ceza İnfaz Kurumuna gönderilmiştir. Düzenlenen raporda ‘Hipertansiyon, Perikardiyal Effüzyon, Mitral Kapak Yetmezliği, İşitme Kaybı, Miyopi, Astigmatizma, Psödofaki, Katarakt teşhisleri konulmuş ve ayakta tedavi görmesini gerektirir bir rahatsızlık olduğu, İnfazına infaz kurumunda devam etmesi gerektiği, infaz kurumunda hayatını yalnız devam ettirebilir’ şeklinde düzenlenmiştir. Oysa Cemal Tanhan bu rapor verilirken yanındaki arkadaşlarının desteği ile yaşamını devam ettirebiliyordu.

 

Sağlık durumu kötüyken kelepçe takıldı

 

2023 Şubat ayı başlarında acil olarak hastaneye sevki yapılarak tekrar yoğun bakıma alındı, kısmi bir iyileşme yaşamış olsa da hala oda arkadaşlarının desteği ile yaşamına devam etmek zorundadır. Bu süreçte, sağlık sorunları nedeni Savcılığa yapmış olduğu başvuru ile 27 Şubat 2023 İstanbul Adli Tıp Kurumuna sevk edilmiştir. Sağlık durumunun çok kötü olduğu bu dönemde dahi elleri kelepçeli olarak, ring aracı ile eziyet dolu bir yolculukla Adli Tıp Kurumuna götürülmüş ve yine aynı eziyet verici koşullarda geri getirilmiştir. Adli Tıp Kurumu tarafından 5 Nisan 2023 tarihinde verilen raporda pek çok tanı konulmasına ve yaşamını başkalarının desteği ile devam ettirebiliyor olmasına rağmen ‘cezaevinde kalabilir’ şeklinde rapor düzenlenmiş olup tahliyesi engellenmiştir. Cemal Tanhan’ın ilerleyen süreçlerde durumu daha da kötüleşti. Aşırı derecede kilo verme, el ve ayaklarda şişkinlik, zaman ve mekan kavramlarını yitirme, konuşmada güçlük, hareket kabiliyetinde azalma meydana gelmiş ve yatağa bağımlı bir şekilde yaşamak zorunda kalmıştır. Aile tarafından yapılan ziyarette ise, yakınlarını tanıyamadığı ve konuşamadığı ifade edilmiştir. Yine aynı hapishanede bulunan arkadaşları tarafından da durumunun daha da ağırlaştığı ve acil olarak tahliye edilmesi gerektiği kurumuza aktarılmıştır.

 

Yaşam hakkı ihlal edildi

 

Felç geçirmesi ve durumunun daha da ağırlaşması üzerine acil olarak 23 Ekim 2023’te İzzet Baysal Devlet Hastanesine kaldırılmıştır. Burada tedavisi yapılamadığından, 27 Ekim’de Eskişehir Şehir hastanesi Genel Cerrahi Bölümüne sevk edilmiştir. Kurumumuz tarafından da acil kodlu olarak tahliye edilmesi için tekrar başvurular yapıldı. Eskişehir’de hastanede yoğun bakımda iken 6 Kasım’da infazı ertelendi ancak artık sağlığı geriye dönülemeyecek evreye gelmişti ve 13 Kasım’da entübe edildi. Doktor tarafından; kanserin tüm vücuduna yayıldığı, bağışıklık sisteminin çöktüğü, bünyesinin çok zayıf olduğu ve yaşama şansının olmadığı ifade edilmiştir. Zamanında tedavisi ve tetkikleri yapılmayan, kanser teşhisi konulmayan gerek İzzet Baysal Devlet Hastanesi gerekse Adli Tıp Kurumu tarafından ‘cezaevinde Kalabilir’ şeklinde rapor verilerek tahliyesi engellenen Cemal Tanhan 4 Aralık’ta ne yazık ki yaşam savaşını kaybetti. Ölümün kıyısına geldiğinde verilen infaz erteleme kararı; Cemal Tanhan’ın hapishane yaşamını kaybettiği, yaşam hakkının ihlal edildiği gerçeğini değiştirmeyecektir.

 

Hasta mahpuslar acilen tahliye edilmelidir

 

Hapishanelerde hasta mahpusların ayrımcı uygulama tabi tutulmasını, yaşam haklarının ihlal edilmesini kabul etmiyoruz. Buradan tekrarlamak istiyoruz. Hasta mahpuslar acilen tahliye edilmelidir. İnsan Hakları Derneği olarak hasta mahpusların yaşam haklarının korunması, sağlığa erişim haklarının sağlanması ve ayrımcı infaz sistemine son verilmesi için mücadeleye devam edeceğimizi de ifade etmek istiyoruz.”