HABER MERKEZİ - İstanbul ve İzmir’de  İHD Hapishane Komisyonları, kadın tutsakların ağırlaşan sağlık sorunlarına ve cezaevlerindeki cinsiyet ayrımcılığına dikkat çekerek hasta kadın mahpusların derhal serbest bırakılmasını istedi.

 

İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) İstanbul ve İzmir şubeleri, kadın hasta tutsakların durumuna dikkat çekmek amacıyla düzenledikleri haftalık eylemlerde cezaevlerinde kadınlara yönelik ayrımcılığın, şiddetin ve sağlık hakkı ihlallerinin ağırlaştığını vurguladı.

 

İstanbul 

 

İHD İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu, hasta tutsakların durumuna dikkat çekmek için her hafta düzenledikleri “F Oturması” eyleminin 713'üncüsünü Beyoğlu’nda bulunan dernek binalarının önünde gerçekleştirdi. Bu hafta Marmara Bölgesi cezaevlerinde bulunan kadın hasta tutsakların durumuna dikkat çekildi. Eylemde basın metnini Meral Nergis Şahin okudu. Eylemde, ‘Kadın hasta mahpuslar serbest bırakılsın’ pankartı açıldı.

 

25 Kasım vurgusu

 

Meral Nergis Şahin 25 Kasım’a günler kala bugün, cinsiyet ayrımcılığı içeren politika ve uygulamalara dikkat çekmek için bir araya geldiklerini ifade ederek, “Öncelikle, mücadeleleri ile 25 Kasım’ı anlamlı kılanları ve yaratılan tüm değerleri saygıyla selamlıyoruz. 1981 yılında Kolombiya’nın başkenti Bogota’da toplanan 1’inci Latin Amerika ve Karayip Kadınlar Kurultayı’nda 25 Kasım, ‘Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’ olarak kabul edildi. Kadına yönelik şiddetin önlenmesinde devletlerin sorumluluk üstlenmesi ihtiyacı doğrultusunda Birleşmiş Milletler de 17 Aralık 1999 tarihinde toplanarak bir adım attı ve 25 Kasım’ı ‘Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması İçin Uluslararası Mücadele Günü’ olarak ilan etti. Ancak ne yazık ki toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadına yönelik şiddet ortadan kaldırılamadığı gibi, artarak devam ediyor.  Ulaşılabilen verilere göre, 2025 yılının ilk 10 ayında 247’si şüpheli en az 482 kadının öldürüldüğü coğrafyamızda, kadınlar büyük bir tehdit altında ve risk altındaki kadın grupları içinde, mahpus kadınlar yüksek risk grubunda yer alıyorlar. Nitekim bugün, hapishanelerden her geçen gün daha fazla kadın mahpus ayrımcılığa, işkenceye, kötü muameleye ve cinsel şiddete maruz kaldığını söyleyerek bu şiddetin önlenmesi için yardım istiyor” diye konuştu.

 

Kadın hasta tutsakların sağlık durumları

 

Bu haftaki eylemlerinde hasta kadın tutsakları temsilen Hatice Yıldız, Hatice Onaran, Fatma Tokmak, Tenzile Acar ve Şivekar Ataş’ın sağlık durumlarını paylaşacaklarını kaydeden Meral Nergis Şahinşu ifadeleri kullandı: “Evinden sedye ile alınarak tutuklanan 76 yaşındaki Hatice Yıldız;  yaşlılığa bağlı sağlık sorunları yanında, demans, yüksek tansiyon, kemik erimesi, bel fıtığı, omurga eğriliği, mide rahatsızlığı ve görme bozukluğu hastalıkları ile mücadele ediyor. Hapishane koşullarına bağlı olarak sağlık durumu her geçen gün daha da bozulduğundan sık sık baygınlık geçiriyor ve başkalarının yardımı ile yaşamını sürdürebiliyor. 61 yaşındaki yüzde 79 engelli Hatice Onaran; kanser hastası olup düzenli tedavi ve bakım altında, hijyenik bir ortamda, stresten uzak yaşaması gerekirken, serbest bırakılmayarak sağlığı ve yaşamı tehlikeye atılıyor.”

 

Meral Nergis Şahin devamında şunları dile getirdi: “İleri derecede kalp, astım ve hipertansiyon hastası olan ve geçen hafta yapılan anjiyoda kalp kapakçığında yırtık tespit edilerek acilen ameliyat olması gerektiği söylenen Fatma Tokmak; bu tabloya eklenen kadın hastalıkları, diş hastalıkları, yoğun ağrılar, nefes darlığı, uyuma güçlüğü, vücutta yaygın ödem ve morarmalar, göğüs ve kollarda şişlikler ve sık sık yaşadığı baygınlıklara rağmen hayata tutunmaya çalışıyor.  Fatma Tokmak hapishane koşullarında yaşamını sürdüremeyecek durumda olmasına rağmen, infaz erteleme talepleri kabul edilmeyerek sağlık ve yaşam hakkı riske atılıyor. 21 Mart 2017’den beri Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutulan Tenzile Acar; ileri derecede kronik Hepatit B ve Tüberküloz hastası olup bu hastalıklarına bağlı olarak göğsünde sıkışma, nefes almakta zorluk çekme ve boğazından kan gelmesi sorunları yaşıyor. Kelepçeli muayene ve tedavi dayatılması nedeniyle tedavisi aksatılan Tenzile Acar'ın durumu her geçen gün ağırlaşıyor.”

 

Şivekar Ataş’ın ileri derecede kalp, yüksek tansiyon, bel fıtığı ve diş hastası olduğunu belirten Meral Nergis Şahin, “Son olarak rahminde tespit edilen kistler ameliyatla çıkartılmış ve düzenli takip, tedavi ve bakım ihtiyacı bulunuyor.  Ancak bu ihtiyaçların hapishane koşullarında sağlanamayacağı bilinmesine rağmen hapishanede tutularak sağlığı ve yaşamı riske atılıyor” dedi.

 

Duyarlılık çağrısı

 

Marmara Bölgesi’ndeki cezaevlerinde kalan 37 kadın tutsağın isimlerini sayarak tutsakların ağır hastalıkları ile yaşam mücadelesi verdiklerine dikkat çeken Meral Nergis Şahin, son olarak şunları ifade etti: “713’üncü F Oturması kapsamında, kadın mahpuslara yönelik cinsiyet ayrımcılığının ve şiddetin önlenmesi, tüm kadın hasta mahpusların serbest bırakılarak, sağlık ve yaşam haklarının korunması için yetkilileri göreve, kamuoyunu kararlılığa çağırıyoruz.”

 

İzmir 

 

İHD İzmir Şubesi’nin, hasta tutsakların durumuna dikkat çekmek amacıyla düzenlediği basın açıklamasında bu hafta kadın hasta tutsakların durumuna yer verildi. Eski Sümerbank önünde yapılan açıklamada, "Kadınlar barış istiyor" ve "Hasta tutsaklar ölüyor. Susma, suça ortak olma" pankartları açıldı. Basın metnini İHD İzmir yöneticileri Vetha Aydın ve Gülay Bilici okudu.

 

‘Bin 412 hasta tutsağın 161’i kadın’

 

25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü dolayısıyla kadına yönelik şiddetin bir boyutu olan cezaevlerinde bulunan kadın tutsakların yaşadığı hak ihlallerine ve hasta kadın tutsakların durumuna dikkat çekilen açıklamada, “Kadın olmak başlı başına bir risk faktörü iken, buna bir de kadın hasta mahpus olmak eklendiğinde ise, yaşanan mağduriyet derinleşmektedir. İnsan Hakları Derneği olarak tespit edebildiğimiz kadarıyla Türkiye Hapishanelerinde tutulmakta olan 1412 hasta mahpusun 161’i kadındır. Son yıllarda gittikçe ağırlaşan tecrit koşulları mahpusların hem bedensel hem ruhsal sağlığında ciddi tahribat yaratmaktadır. 

 

Mahpusların yaşamış olduğu hak ihlallerinin başında da sağlığa erişimlerinin engellenmesi gelmektedir. Bu ihlallerden en yoğun etkilenen gruplardan biri de kadın hasta mahpuslardır. Birçok hasta mahpus, hapishanelerde yaşamını yitirmektedir. Oysa unutulmamalıdır ki bu ölümlerin büyük bir kısmı önlenebilir niteliktedir. Ancak hapishanelerin ağır ve insan onuruyla bağdaşmayan fiziki koşulları, yetersiz beslenme, revir ve hastane sevklerinin geciktirilmesi, mahpuslara yönelik ayrımcı uygulamalar, tekli ring araçlarıyla yapılan sevkler, kelepçeli muayene dayatması, ilaç teminindeki aksaklıklar ve ağır hasta mahpusların infazlarının ertelenmemesi gibi birçok hukuka aykırı uygulama bir araya geldiğinde, hasta mahpuslar içeride adeta bir hayatta kalma mücadelesine mahkûm edilmektedir" denildi.

 

Daha sonra İdare ve Gözlem Kurulu kararlarıyla tutsakların tahliyelerinin keyfi şekilde ertelendiği ifade edilen açıklamada, Sincan Kadın Kapalı Cezaevi'nde tutulan Arzu Cansever'in sağlık durumuna dikkat çekilerek Arzu Cansever'in tahliye edilmesi gerektiği ifade edildi. Açıklamada Erzincan Kadın Kapalı Cezaevi'nde tutulan Sebahat Çetinkaya, tutsak Hatice Onaran ve Ege Bölgesi Cezaevlerinde tutulan tutsaklardan Aygül Kapçak, Ayşe Kayra, Bahar Ertürk, Bahar Talşık, Bahar Alkan Yıldız, Demet Şahin, Ebru Arzu Erdal, Emine Turan, Esmer Ayaz, Fatma Reşat Sido, Figen Şahin, Güzin Tolga, Hasret Süzgün Kolkıran, Hayriye Yağbasan, Mahsume Şedal, Makbule Sünger, Mehtap Kıyar, Mehtap Şentürk, Mesil Demiralp, Nesibe Nur Akbaş, Nuran Durak, Sayme Bayar, Şükran Özer, Yeliz Kurtok, Zeynep Gonca Karakoç ve Zühal Sürücü'nün sağlık durumlarına yer verildi.

 

‘Yaşam hakkını koruyan adımlar derhal atılmalı’

 

Açıklamada son olarak şu ifadeler yer aldı: “Türkiye hapishanelerinde bulunan hasta mahpusların acil ve kalıcı tedavileri derhal sağlanmalıdır. Hapishane koşullarında tedavisi yapılamayan veya yapılmayan tüm hasta mahpusların infazları ivedilikle durdurulmalı, yaşam hakkını koruyan insani ve hukuki adımlar derhal atılmalıdır. Bizler; İnsan Hakları Derneği İzmir Şubesi Hapishane Komisyonu ve Kadın Komisyonu olarak 366. haftada, kadın hasta mahpusların durumlarını dile getirdik. Tüm hasta mahpusların yaşam hakkı ve sağlık hakkı gözetilerek bir an önce serbest bırakılması için yetkililere çağrımızı yineliyoruz. Mahpusların yaşadığı tüm sorunlar kalıcı biçimde çözülene kadar taleplerimizi dile getirmeye, gerçekleri kamuoyu ile paylaşmaya ve insan hakları mücadelesini sürdürmeye devam edeceğiz.”

 

 Açıklama, yapılan beş dakikalık oturma eylemiyle sona erdi.