‘Pêwa qerarê DMME’yî Tirkîya heqê hêvîye nêda nasnayîş’

  • 10:42 1 Teşrîna verêne 2025
  • NAROJANE
Buşra Turan
 
WAN - Hemsereka OHDî ya Wanî Hatîce Bagcî veng da ke lazim o KWKE prosesê binpaykerdişî dest pê bikero û va: “Azadîya Birêz Ocalanî eynî wextî de rayîrê aştî û sîyasetê demokratîkî zî akeno. No proses bi sererastkerdişê qanûnî, asayîşê huqûqî mumkun beno.”
 
Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî 15ê Sibate 1999î ra nat Îmralî de şertanê tecrîdê giran de yeno tepişnayîş. Avûkatê ey semedê cezaya muebetê giran ê muwekilê xo serra 2003î de muracatê Dadgeha Heqê Mîrdiman ê Ewropayî (DMME) kerd. Muracatî de ame vatiş ke ceza hemverê madeya 3ine ya ke îşkence û muameleyê nêmerdimî yê Peymana Heqê Mîrdiman ê Ewropayî (PMME) ya. DMMEyî 18ê Adare 2014î de, cezaya muebetê ya ke Abdullah Ocalanî rê ameya birnayîş, bêheqê veradayîşê bi şert ameyo dayîş, hemverê PMME’yî vîna.
 
Komîteya Wezîran ê Konseya Ewropayî (KWKE) qerarê xo yê derheqê “Koma Gurban” a “Heqê Hêvîye” yê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî û tepişteyê bînan 18ê Êlule de da. Komîteya ke verî semedê eştişê gaman serrêk wext dabî Tirkîya, reyna heta Hezîrana 2026ine wext da Tirkîya. KWKEyî heta Hezîrana 2026ine Tirkîya ra gama somut paweno. Her wext komîsyono ke meclîsî de ameyo viraştiş zî waşt ke rolê xo yê pêşnîyazan kay bikero.
 
Hemsereka Komeleya Huqûqnasanê Semedê Azadîye (OHD) ya Wanî Hatîce Bagcî derheqê heqê hêvîye û prosesî de qisey kerd.
 
‘Semedê heqê hêvîye mekanîzmayê huqûqî çin o’
 
Hatîce Bagcî armancê heqê hêvîyî ercna û va ke DMMEyî 18ê Adare 2014î de bi qerarê xo cezaya muebetê giran ke bêheqê berdişê bi şert ameyo dayîş, hemverê PMMEyî de dîyo û va: “Tirkîya de na rastîya ke sere de Birêz Ocalanî û bi hezaran tepişteyê bînan bêheqê berdişê bi şert cezaya muebetî girewtî. Na rewşe zî mojnena ke mekanîzmayêk huqûqî ke heqê hêvîyî bido çin o.”
 
‘Sererastkerdiş nêbî’
 
Hatîce Bagcî dîyar kerd ke DMMEyî derheqê caardişê qerarî de Tirkîya de kêmîyê cidî vînaya û va ke nê sererastkerdişî semedê ke heqê hêvîye cuye de bikewê qîm nêkenê. Hatîce Bagcî wina dewam kerd: “Tirkîya sey dewleta endama DMMEyî û Konseya Ewropayî (KW) mecbur a ke nê qerarî bica bîyaro. Labelê serra 2004î ra nat semedê Birêz Ocalanî û hezaran tepişteyî, sererastkerdişêk semedê heqê hêvîye nêbî. Pêwa qerarê DMMEyî game nêeştî.”
 
Wextê ke dayî Tirkîya
 
Hatîce Bagcî bale ant ser muracatê semedê DMMEyî û prosesî û wina va: “Tirkîya sererastkerdişê lazimî nêkerd. Tirkîya de bi sazîyê komela sivîl û avûkatan dir muracatê 9\2 ame kerdiş. Komîteya Wezîran tewr peynî serra 2024î de qerar da ke Tirkîya prosesê binpaykerdişî vindarno û sererastkerdiş bikerê. Kombîyayîşê 18ê Êlule 2025î de pawemendişê ma na bî ke Komîteya Wezîran hemverê Tirkîya prosesê binpaykerdişî dest pêbikero. KWKEyî semedê mîsyonê meclîsî de ameyo viraştiş pêşnîyaz kerdî. Na babetêk nîya ke bi huqûqê zere de bêro çareserkerdiş. KWKEyî bi qerarê xo cesaret da Tirkîya. Lazim o temamê mekanîzmayê meclîsî têgêrayîş de bê. Lazim o hemverê Tirkîya prosesê binpaykerdişî bêro destpêkerdiş.”