Pelşîn Çetînkaya

 

AMED - Her çiqas erj û tarîxê şarê kurdan kitabxaneyê bi nameyê 'Sîma Semend û Erebê Şemo' ke rojanê peyênan de hetê Şaredarîya Amedî ra ameyî akerdiş, gane yenê verdayîş, heto bîn ra ciwanî hemverê sîyasetî yê 'dûrkerdişî hetê raştîya xo' ke hetê sîstemî ra nê hereman de yeno tatbîqkerdiş, bi şinasnayîşê nasnameya xo xo aver benê.**

 

Qeyyûmê ke seba şaredarîyanê ke bi îradayê şarî amebî qezenckerdiş ameyî tayînkerdiş, zirarê girdî bajar de verda. Badê weçînayîşanê herêmî yê 31ê Adare 2024î, şaredarîyanê Partîya Têduştî û Demokrasî (DEM Partî), şaredarîyanê ke bi îradayê şarî hetê qeyyûman ra ameybî desteserkerdiş, bi dest kerdî, senî uca dest bi karî kerdî ra dima dest bi çareserîyê zirarê ke hetê qeyyûman ra ameybî dayîş, kerdî. Qeyyûmî xeylê cayî de zirarê girdî verda û xeylê yewîneyî padayî. Bedelê nê de, şaredarî şarî reyde ameyî têhet û goreyê hewcedarî, waştişî û pêşnîyazanê şarî dest bi vurîyayîşê nê cayî kerdî. Yew hetê nê xebatanî zî kitabxaneyê bi nameyê "Sîma Semend û Erebê Şemo" yo ke hetê Şaredarîya Rezanî ya Amedî ra ameyo akerdiş. Her çiqas Amed de kitabxaneyî zaf kêmî estê zî, akerdişê kitabxaneyê neweyî û kalîfîyeyî hetê şaredarîyî ra dewam keno.

 

Hetkara Hemşaredara Rezanî Jiyan Aslan derheqê kitabxaneyê ke ameyî akerdiş de qisey kerd û îfade kerd ke rojanê peyênan de xeylê kitabxaneyî do bêrê akerdiş.

 

Hewcedarî û pêşnîyazê şarî sey bingeheyan yeno girewtiş

 

Jiyan Aslan îfade kerd ke ê xebata xo de sey şaredarî bingeheyê hewcedarî û waştişanê şarî gênê û va: "Ma demê verî de xeylê taxî de kombîyayîşê şarî kerd. Ma nê kombîyayîşî de tayê hesasîyetî mojna ke neticeyê rastî bi dest bigîrê. Nê kombîyayîşî nuqtayê ke bîyî ke beşdarîyê ciwanî, cinî û komê bawerdoxî zî teşwîq kerd. Nê kombîyayîşî de tayê waştişî vejîyayî meydan. Ma goreyê nê waştişanê şarî seba xo program viraşt. Waştişê ciwanan yê kitabxane bî. Xeylê qezayan de kitabxane est bîyî, la kêmî bîyî. Seba nê sebebî, ciwanî mecbur bîyî ke bêrê qezayanê bînan; Peyas de zî seba wendişî yo. Bêguman, nê tabloyî de, heta rastîye ke merdim û ciwanî roje de di rey raywantî kerdêne, rewşa înan xeylêk zehmet kerdêne. Rastîya ke nifûs hîn zêder bî mojna ke ciwanî keye de cayê înan çin bî ke uca kom bibê. Demo ke ma bi temamî ser nê de fikrîyayî û wareyê ke ciwanî bieşkê ci de ca bigîrê awan kerd.”

 

Xebatê hîra ê şaredarîye

 

Jiyan Aslan îfade kerd ke ê proje û xebatanê xo de hetê fehimkerdişê rayberîyanê herêmî yê demokratîkî û sîyasetanê pratîkî ra yenê weykerdiş û va: "Ma seba nê projeyê kitabxaneyî fikrîyayî ke 'akerdiş û qedandişî' dewam nêkenê. Xebatêk est bî ke hetê nameyî, heta muhtewayê ci verê ameybî munaqeşekerdiş. Ma waşt nameyê nuştoxanê xo yê ke seba edebîyat, huner û tarîxê kurdan xebityayî gane verdê. Ma fehm kerd ke mîyanê ma de hevalî û karmendî est ê ke nuştoxanê ma zî nas nêkenê. Na nuqteyî de, ma wazenê biresê nuqtaya ke ma tarîx û edebîyatê xo ser cigêrayîş bikê û xesasîyetê ca zêde bikê. Ma do eynî demî de ciwanan ser o zî cigêrayîş bikê, înan ser o vinderê û seba nê çî ca bidê û eynî wextî de xebatanê kultur û atolyeye organîze bikê. Nê kitabxaneyî de do salonê wendişê komî zî bê. Kapasîteyê nê kitabxaneyî şeno hîn qij bibo, la ey cayê ke her kes eşkeno bi heval û merdimanê xo yê taxe, kuçe yê xo, nêzdîyê keyeyê xo bêrê têhet."

 

 

Kitabxaneyê 'Sîma Semend û Erebê Şemo'

 

Jiyan Aslan qalê mana û girîngîyê her di kitabxaneyê ke înan akerdî kerd û wina va: "Nameyê kitabxaneyê ma ya verê Sîma Semend bî. Sîma Semend yewa ke hetê serkêşa nuştoxanê cinîyan yê kurdan a. Mîsyonêka aye ya serkêşî est bî. Seba mîsyonê aye ya serkêşî, ma qerar da ke nameyê kitabxaneyî verên bikê Sîma Samend. Aye nuştoxa ke Radyoya Êrîvanî de pêşkêşî kerde ya. Aye yewin rey programê radyoyê cinîya kurda ke viraşta ya.  Aye nuştoxa ke cuya cimatê kurdê Armenistanî ya û her wareyî de têkoşîn daya ya. Nê warî de, berardeyê aye yê sey Xezal, Duşahî û Guman zî est ê. Wextê ma est bî ke ma nê berardişan bierjnê. Kitabxaneyê ma yo bîn zî bi nameyê Erebê Şemo yo. Erebê Şemo zî nuştoxo ke edebîyatê kurdî de cayê xo gêno yo. O hetê serkêşê edebîyatê kurdî yê newe yo. Berardeyê ey yê yewin nê warî de Şivanê Kurd o. Bi rastî, o nuştoxîyê yo ke serfirazîyê xo eşkera kerdo."

 

Şaredarî do wextêko kilm de xeylê projeyan bikero

 

 

Jiyan Aslan, wina va: "Ma bi nê her di kitabxaneyan reyde gama verên a projeyî eşt. Ma bi hemkarîya Şaredarîya Bajarê Girdî cayê neweyî gêrenê. Nika, ma Taxa Mevlana Halit de cayê kitabxaneyêk û Taxa Fatih de zî cayê kitabxaneyêk dî. Cayê Taxa Şêx Şamil de zî cayê ke hişyarkerdişê sazîyê kesanê ke warê ekonomî de komel de dewlemendê aver şino. O cayêk ke do bêro hîbekerdiş. Bêguman, ma na game de sînordar nîyê. Ma hewl danê ke nê projeyî bi heme zerrîwazîya xo bikê. Eynî wextî de xeylê kesî est ê ke wazenê nê warî de piştgirî bidê. Newekerdişê uca nika qedîya yo, ma qonaxê şîyaye de yê. Uca do kitabxaneyêk bîn do bibo ke nameyê nuştoxê kurdan o. Sewbîna, komê newekerdişî û tamîrkerdişî yê Şaredarîya Bajarê Girdî Taxa Fatih de plan kenê ke newekerdişî lez bikê û akerê. Sewbîna, Rezan de xeylê taxî est ê ke xeylê çîyan ra mehrûm ê. Nînan ra yew Korxet a. Ma wazenê uca xebatanê xo dewam bikerê. Her taxa Rezanê kanî de projeyêk kitabxaneyê ma est o.  Sewbîna Bagcilar de zî projeyêko kitabxaneyê şarî yê girdî est o. Bagcilar hetê nifûsî ra zî cayêko gird o. Rezanê kanî de zî projeyêk kitabxaneyî est o. Xebatê ma nê warî de dewam kenê."

 

Xebatê agêrayîşê cewherê xo

 

Tewr peyîn Jiyan Aslan îfade kerd ke amancê înan o yo ke înan kombîyayîşê welatijan hetê newî ra awan bikê ke komel xo kontrol bikero û birêxistin bikero û va: "Nê xesasîyetê welatîyî est ê, la tayê rastîyî est ê ke sîstem museno. Ma sîstemêk de yê ke vinîbîyayîşî de bihelê. Komel hewce yo ke nuqteyêk de bibo ke eşkeno agêro cewherê xo. Bi rastî, her karêk ke yeno kerdene parçeyêk hetê karê komelî bi xo yo û ma do nê hişmendî gird bikerû û aver berê. Ma hedef kenê ke pîya bi şarî reyde plan bikê, qerar bidê û bica bîyarê. No do nê projeyanê bînan de amancê ma bibo."