‘Ma do cinîyan dir komelê demokratîkî awan bikerê’ 2025-11-24 10:11:18   Rabîa Onver   AMED - Temsîlkara hemşaredara Çinarî Kader Uzun bale ant şîdetê cinîyan ser û da zanayîş ke şîdet polîtîk, komelkî û sîstematîk o û va: “Her roja ke dewlete berpirsîyarîya xo nêana ca, cuye cinîyan hedef yena girewtiş. Semedê awankerdişê komelê demokratîkî yê cinîyanê azadan dir ma têkoşîn gird kenê.”   Dinyaya ke cinî yenê kiştiş, şîdet vînenê û heqê înan yenê xesipkerdiş, 25ê Teşrîna Peyêne beno roja têkoşîn û xoverdayîşî. Tirkîya û Kurdistan de semedê polîtîkayanê dewlete şîdetê cinîyan ser her ke şino zêde giran beno û cinî her serre hemverê şîdetî vejîyenê wareyan.   ‘Cinî hemverê şîdetî wareyan de yê’   Temsîlkara hemşaredarîya Çinarî Kader Uzun 25ê Teşrîna Peyêne ser ercnayîş kerd. Kader Uzun muhîmî û manaya 25ê Teşrîna Peyêne ser o vinderte û da zanayîş ke na roje pêwa têkoşînî, roja hêrs û hêvîye ya zî û wina domna: “Tirkîya de 25ê Teşrîna Peyêne hem roja hêrs û şînî hem zî roja xoverdayîşî ya. Roja têkoşînê mîyanneteweyî ya. Hetêk têkoşînê xo gird keno û heto bîn ra şîdet û kiştişê cinîyan dewam keno. Şîdet tena fîzîkî nîyo, psîkolojîk, ekonomî û komelkî yo. Hemverê nê şîdetî cinî her roje wareyan de yê.”   ‘Şîdet polîtîk û komelkî yo’   Kader Uzun dewam de va semedo ke berpirsîyarîyê dewlete bêrê vîrardiş, bêtêduştîya cinsî ya komelkî bêro wedartiş, 25ê Teşrîna Peyêne semedê cinîyan manayêka gird îfade kena û wina domna: “25ê Teşrîna Peyêne tena rojêk nîya. Roja piştîdayîşê bi cinîyan a. Ma do her wareya cuya xo de piştîdayîşê cinîyan bikerê û nê 25ê Teşrîna Peyêne de bidê ciwîyayîş. Şîdet polîtîk û komelkî yo. Heta ke dewlete berpirsîyarîya xo nêaro ca, şîdet cinîyan ser kêm nêbeno. Bi xebata hişmendî û perwerdeyî bêtêduştîya cinsî zî eşkeno bêro wedartiş. Pêwa toranê piştîdayîşê cinîyan ê îdarekarîya herêmî, ganî merkezê piştîdayîşê cinîyan zî bêrê zêdekerdiş.”   ‘Semedo ke şîdet bêro wedartiş ganî kulturêk bêro awankerdiş’   Kader Uzun wina peynî ard: “Tena bi reaksîyonan nê, ganî kulturêko ke şîdetî wedarno bêro awankerdiş. Torê piştîdayîşî têkoşînê hemverê şîdetî de bi bandor û merdimî yê. Bi peymana mîyanneteweyî eşkeno mudaxeleyê dewletan bêro kerdiş û şîdetê cinîyan ser o bêro kêmkerdiş. Semedê nê ganî têkoşîn bêro dayîş. Heme cinî hemverê nê wareyan de têkoşîn kenê. Têkoşînê cinîyanê kurdan zî dinya de bi sewîyaya ke eşkeno bêro mojnayîşî yê mîsalî yo. Ma do têkoşînê komelê demokratîkî pîya bidê.”