‘Hemverê şerê taybetî ganî ma metodanê xo bivînê’ 2025-11-18 10:30:43   Şehrîban Aslan   AMED - Eda Bazencir bale ante tiryakî û fuhuşê ke hemverê ciwanan de benê û va, “Çiqas ke tedbîrê teserûfî rayîr girewtê mekanîzmayanê ke ma wazenê bica bîyarê, ganî ma bi rastî metodanê xo bi meclîsê taxan pîya bivînê.”   Polîtîkayê şerê taybetî yê dewlete yê ciwanan ser, bi taybetî cinîyê ciwanî, Kurdistan de serrê peyênan de zêdeyêr bî. Dewlete bi zanayîş fuhuş û xebitnayîşê madeyê hişberan cinîyê ciwanan aver bena. Eda Bazencir, Koordînatora Yewîneya Perwerdeyî ya Îdarekarîya Polîtîkayê Cinîyan ê Yewîya Şaredarîyanê Başûrê Rojhelatê Anatolîya (GABB), alternatîfê polîtîkayê şerê taybetî yê Kurdistanî ser o qisey kerd.   ‘Wazenê vernîya ciwananê herêma Kurdistanî bigîrê’   Eda Bazencir bale ante rapora peyêne ya Jinnewsî ser o û wina va: “Wexto ke mi rapor wend, reyke bîne mi fehm kerd ke çiqas muhîm o ke şima nê problemî çareser kenê. Zaf qîymetdar o, na babete hetê çapemenîyî ra yenê destgirewtiş. Bêguman, ma bi serran o derheqê polîtîkayê şerê taybetî de qisey kenê. Wazenê vernî ciwananê herêmê Kurdistanî bigerê û nêverdê nasnameyêkê sîyasî aver berê. Labelê na di demê peyênan de bi giranî zêde bî û bî problemêkê ke ma li xeylê cayan ci dir rî bi rî benê. Ma bi taybetî zanê ke cinîyê ciwanan ver bi fuhuşî ve benê kaşkerdiş, problemêkê giran o.”   ‘Ganî piştîdayîşê pisporan bêro peyda kerdiş’   Eda Bazencir dîyar kerd ke ê eşkenê semedê çareserkerdişê problemî pêşnîyazan pêşkêş bikerê: averşîyayîşê komînanê taxan, xurtkerdişê meclîsê taxan û viraştişê cayan semedê taxanê ke polîtîkayê pawitişê û pawitişê taxe xo aver berê. Eda Bazencir qetî kerd ke nê problemî zî hewceyê pisporî û piştîdayîşê profesyonelî yê û va: “Bi vatişêkê bîn, no çîyêk nêyo ke her kes eşkeno rasterast bikero. Semedê nê, semedê kesanê ke nê wareyan de xebetênê, piştîdayîşê pisporan eşkeno bêro peydakerdiş. Ê bi piştîdayîşê pisporan eşkenê bêrê weykerdiş. Nê wareyî de ma eşkenê beşdarê çîyanê ke ê eşkenê bikerê bibê. Nê çîyê yê ke ma eşkenê bikerê. Ma do hemkarîya xo bidê domnayîş. Ma komxebatan ser xurtkerdişê ekonomî, çareserkerdişê feqîrî plan kenê û eynî wextî peynîya teşrîna peyêne de komxebatêke têkoşînê hemverê şîdetê cinîyan ser o plan kenê. Nê babetê ke her wareyî de rojeva ma de yê û babetê ke ma munaqeşe kenê yê.”   ‘Mekanîzmayê dewlete bi esas kêm ê’   Eda Bazencir qiseykerdişê xo wina domna: “Beno ke muhîm bo ber bi ber, keye bi keye bigeyrê û bi rastî ercnayîşê çîyanê ke eşkenê bêrê kerdiş bikerê. Eynî wextî de muhîm o ke encumenê taxan bêrê xurt kerdiş û şarî dir nê taxan de kom bibê ke çareserîyê muhîm, beno ke metodêk yan nêzdîbîyayîşêk bêro destnîşankerdiş. Reyan ma eşkenê atolyeyanê wina pêşnîyaz bikerê. No bi rastî eşkeno bibo sebebê tengbîyayîşê cayanê teng. Bêguman, organîzekerdişê atolyeyan qîymetdar o, labelê aseno ke merkezê çareserîyî zaf reyan o ca bi xo yo, taxa bi xo ya. Semedê nê, ma bawer kenê ke çareserî tîya de ya. Eger mekanîzmayê dewlete fonksîyonel bîyêne, beno emser ma perspektîfêkê zaf cîya ser nê munaqeşeyî kerdêne. Cinî, bi taybetî yenê ke tutê înan bi madeyê hişberan ra girêdaye yê, semedê zehmetîyê ke ê ci dir rî bi rî yenê winî bêçare yê û mekanîzmayê dewlete her wareyî de nêbaş û bêfonksîyon ê.”   Ganî ma metodanê xo bivînê   Eda Bazencir wina peynî ard: “Sey hukmeta herêmî yê emser, tedbîrê teserûfî bi rastî astengêk giran semedê her gamêke ke ma wazenê bierzê virazenê. Mîsal, eger şaredarîyek va ke ê na taxe de merkezêkê rehabîlîtasyonî awan bikerê û xebatêk wina bikerê, tedbîrê teserûfî do bibê asteng. Şima nêeşkenê karkeran bigêrê. Şima nêeşkenê materyalan bigêrê. Semedê nê, destê ma nê hetî ra girêdaye yê. Bêguman, semedo ke rewşe wina ya, ez derheqê bêçalak roniştişî û temaşekerdişî qal nêkena. Eke no nêxebetîyo û eke nê mekanîzmayî sey astengan bidomyê, ma bi rastî mecbur ê ke metodanê xo bi rayîrê encumenê taxan bivînê. Hemverê şerê taybetî ganî ma metodanê xo bivînê.”