‘Hemverê şîdetê dewleta mêrdeyî de çareserî rêxistinbîyayîş o’ 

2025-11-15 10:12:41


	 

	Elfazî Toral

	 

	STENBOL - Endama Komeleya Demê Cinîyan Şukran Demîr, dîyar kerd ke şîdetê dewleta mêrdeyî hemverê cinîyan bîyo sîstemêk komelî û va: “Rayîrê çareserîya şîdetî xurtbîyayîşê pawitişê cewherî û rêxistinbîyayîşî yo.”

	 

	Şîdetê cinîyan ser tena problemêkê şexsî nîyo; polîtîkayanê dewlete ra heta şertê ekonomî, berardişê sîstemêk ke heta şertê ekonomî şino yo. Cinî dîyar kenê ke şiknayîşê şîdetî girdkerdişê pawitişî, xoserbîyayîşê ekonomî û piştîdayîşê komelî ra derbas beno.

	 

	Endama Komeleya Demê Cinîyan Şukran Demîr derheqê rayîrê çareserîyê hemverê şîdetê dewleta mêrdeyî de qisey kerd.

	 

	Şukran Demîr ard ziwan ke şîdet rewşa bicabîyayîşê zihnîyet û têkilîyan de yo û wina qal kerd: “Metodê ewilinî yê şîdetî wareyê îqtîdarî yê mêrdeyî de hemverê cinîyan aver berdo. Dewlete, keye, ekonomî, dîn, sîstemê perwerdeyî yê camêrdperest şîdetî gird kenê, xurt kenê. Fehmê serdest yê mêrdeyî benê hacetê ke newe ra berarde kenê. Semedê nê şîdet şexsî ra derbas bîyo sîstemêk. Şîdetê cinîyan ser, cinîyan hepsê keyeyî keno, berardişî ra birnenê û bi keye û camêrdî dir girê danê. Wareyê cinîyan yenê sînorkerdiş. Polîtîkayanê ke vernîya şîdetî girewtêne nêyenê kerdiş. Ma şahidîyê nê kenê. Dewlete û fehmê mêrde gumanbaran paweno. Ganî hemverê nê têkoşîn bêro dayîş û nê bêrê vurnayîş.”

	 

	Muhîmîya xoserbîyayîşê ekonomî

	 

	Şukran Demîr bale ante muhîmîya pawitişê cewherî û ard ziwan ke ganî her wareyî de pawitişê cewherî bêro averşîyayîş û wina ard ziwan: “Cinî hemverê şîdetî de her wareyî de têkoşînê xo denê. Şîdet çîyêkê sîstemkî yo. Cinî fehmê şîdetî de nîyê û hemverê nê metodî de têkoşîn aver benê. Hemverê şîdetî qanûnî de qels ê. Hêzê asayîşî, dadgeh yan zî ziwanê çapemenî şîdetî rêxistin keno. Hetê ekonomî de azadîya cinîyan çin a. Cinî hetê ekonomî de zaf probleman dir rî bi rî yenê.”

	 

	‘Ganî her kes têkoşîn bikero’

	 

	Şukran Demîr peynîya qiseykerdişê xo de ard ziwan ke ganî babeta şîdetî de kalibê rolan bêrê cipersayîş û wina peynî ard: “Perwerde nê wareyî de zaf muhîm o. Eşkenê zaf rayîr û metod bêrê averberdiş. Tena komele û rêxistinê cinîyan nêeşkenê bikerê. Semedê şîdetî tesîrê xo her wareyê cuye de kerd. Ganî têkoşînêk yewbîyaye hemverê nê de bêro dayîş. Ma vengê heme cinîyan danê ke 25ê teşrîna peyêne Tunelê Taksîmî de vengê xo berz bikerê.”