Sûdanî Nimat Koko Muhammed: Abdullah Ocalan kedeke dîrokî ji me re da 2025-05-20 09:03:20     Dîlan Babat   SILÊMANÎ - Nîmat Koko Muhammed a ji Sûdanê beşdarî kongreya NADA'yê bû, diyar kir ku piştî darbeya leşkerî li dijî mafên jinan êrîş pêk hatin û diyar kir ku wê gelek pirtûkên Abdullah Ocalan xwendine û kedeke dîrokî ji bo wan kiriye.   Jin li Sûdanê rastî yek ji xirabtirîn qeyranên mirovahî yên di dîrokê de tên piştî şerê navxweyî yê ku di sala 2023an de dest pê kir. Di dema ku hejmara mirovên di bin xetereyê de ji 12 mîlyonî derbas dibe, destavêtina sîstematîk, destavêtina komên çete û koletiya zayendî ya li ser jinan hîn zêdetir bûye.   Yek ji navên ku beşdarî kongreya NADA bûye Nîmat Koko Muhammed ê Sûdanî ye û ji ajansa me re axivî.    Nimat Koko Muhammed destnîşan kir ku wateya navê wî dilpak e ku bi eslê xwe û pîşeya wî vedibêje. Wê diyar kir ku ew di her warê jiyana xwe de têkoşiyaye û dilê wî bi mirovên li Sûdanê bi gel re dijîn tije ye. Nîmat Koko Muhammed got, "Ez li ser geşepêdan, aboriya alternatîf û pirsgirêkên zayendî lêkolînan dikim. Li Sûdanê dema behsa mafên jinan tê kirin, jinên Sûdanî di dîrokê de bi têkoşîna xwe ya bi tevgera demokrasiyê re tên naskirin. Ji sendîkayan heta komeleyên ciwanan, ji hunermendan heta rewşenbîran, di gelek qadan de cih girtine. Bi dest xistine mafên xwe yên aborî, civakî û siyasî. Û di sala 1965'an de bûne yekemîn parlamenterên jin ên Sûdanê, bi dest xistine û bûne parlamenterên demokratîk ev sernav li herêma Ereb û Afrîkayê ye.”   Nîmat Koko Muhammed, diyar kir ku Fatina Hoor Îbrahîm bû sedema bidestxistina van sernavan û ji bo jinên Sûdanê çavkaniya îlhamê bû û wiha got: "Fatîna Hûr Îbrahîm niha di meclîsê de ye. Bi saya tifaqa berfireh jinên Sûdanê karîbûn sîstemeke ku ji mafên siyasî, aborî û civakî pêk tê bi dest bixin. Ji ber vê yekê em li gorî mafên jinan ên navneteweyî hem li Sûdanê xwedî kombûneke dîrokî ya mafên jinan in. peyman û hewcedariyên Sûdanê bi xwe wek welatekî pêşkeftî.”   Nîmat Koko Muhammed, anî ziman ku li gelek qadan mafên jinên Sûdanê rastî êrişan hatine û wiha axivî, "Ji ber ku rasterast bi hebûna sîstema demokratîk û bi darbeyên leşkerî ve girêdayî ye, ez vana weke şokeke cidî dibînim. Biryara yekemîn a her darbeya leşkerî hilweşandina partî, sendîka û rêxistinên jinan e. Lewma hebûna jinên Sûdanê bandoreke rasterast li ser têkoşîna aborî û civakî ya jinan dike. û mafên ku wan bi dest xistine gelek caran hatine qutkirin, ya ku bi rastî jî ew e ku beriya şer li Sûdanê dest pê bike, di vê şoreşê de jin û ciwan ji sedî 70’ê tevgerê bûn."    Nîmat Koko Muhammed wiha dirêjî da axaftina xwe: "Sedema sereke ya ku ji sedî 70'ê tevgera kolanan li Sûdanê jin in, ew e ku ew bi xwe ji tundiya dewleta olî, ji siyasetên zordar û zagonên îslama siyasî rastî êş û azarê hatine. Ji ber vê yekê ev jin hem di kolanan û hem jî di şoreşê de hêmaneke bingehîn bûn. Ev yek ji ber ku li herêmê, navxwe û heta li cîhanê weke hêzeke bi hêz a li dijî jinan derketiye holê, weke xirecir tê dîtin.   Nîmat Koko Muhammed, diyar kir ku li Sûdanê tevî ku li herêmên din qedexe ye hîna jî sinetkirina jinan tê kirin û wiha bi lêv kir: "Ev sepandin bi serdestiya pergala baviksalarî û çanda civakî ve girêdayî ye, bi taybetî kevneşopî û edetên li gundewarên Sûdanê. Lê malbatên xwenda bi gelemperî van kevneşopiyan pêk naynin. Sê keçên min hene. Pirsgirêkên di vî warî de girêdayî ye ku dewlet bi polîtîkayên qanûnî ve girêdayî ye û her cure cudakariya li dijî jinan û keçan ji holê rabike, ev pêkanîn bi saya perwerdehiyê û zêdebûna hişmendiyê dest pê kiriye, dê kampanyayên li dijî vê fikrê bidomin û ev pirsgirêk bi bandortir were derbas kirin.   Nîmat Koko Muhammed diyar kir ku wê gelek pirtûkên li ser Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan xwendine û me ji manîfestoya wî gelek sûd girt û wiha dawî li axaftina xwe anî, “Dema ku Abdullah Ocalan behsa têgeha ‘neteweya demokratîk’ kir, tevkariya rewşenbîrî ya dîrokî ji me re kir. Civaka demokratîk bêyî civakeke demokratîk îmkanên wekhev pêşkêşî jinan dike."