Afganistan'da kız çocuklarının eğitim hakkına erişimi zorlaşıyor 2017-10-30 09:26:23 HABER MERKEZİ-Afganistan'da kız çocukları, kadın öğretmen olmadığı, güvenlik imkânları sağlanmadığı ya da çalışmak zorunda kaldıkları için okula gidemiyor.  İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW),  yayınladığı yeni raporunda Afgan hükümetinin 2001 yılından bu yana kız çocuklarını eğitmeye yönelik uluslararası bağış çabalarının son yıllarda gerilediğini açıkladı. Raporda, ABD'nin 2001 yılında koalisyon güçleri ile birlikte Afganistan'daki Taliban örgütünü askeri müdahale ile devirmesinden on altı yıl sonra, Afgan kızlarının yaklaşık üçte ikisinin halen okula gidemediği belirtildi.    HRW'nin 132 sayfalık "Bir Doktor Olmayacağım ve Bir Gün Siz Hasta Olacaksınız: Kızların Afganistan'da Eğitime Erişimi" başlıklı raporunda, uluslararası bağışçıların Afganistan'dan ayrılmasından kaynaklı kızların okula gitmesi yönünde yapılan çalışmaların durduğu kaydedildi.    3 buçuk milyon çocuk okula gitmiyor   Rapor Kabul, Kandahar, Balkh ve Nangarhar illerinde, çoğunlukla 11-18 yaş arasındaki eğitimlerini tamamlayamayan kız çocuklarıyla yapılan 249 röportaja dayanıyor. Raporda Afgan hükümeti yapılan bağışlar ile kız çocuklarına okuma imkanı sağlasa da bu imkanın yeterli olmadığı ifade edildi. Afgan hükümetine göre 3 buçuk milyon çocuk okula gitmiyor ve bunların yüzde 85'i kız çocuklarından oluşuyor.    Ülkede şuan kız çocuklarının sadece yüzde 37'si okuma yazma biliyor. Afgan yasalarında eğitime erkek ve kadın ayrımı yapılmadan eşit yaklaşılması gerektiği yazılsa da kız çocuklarının gidebileceği okul sayısı erkek çocuklarınınkine göre daha az. Kadın öğretmen olmayınca çocuklar okula gönderilmiyor   Afganistan'da öğretmenlerin yüzde 20'sinden azını kadınlar oluşturuyor. Buda kız çocuklarının okula gönderilmemesi için başlıca sebeplerden oluyor. Kızlar ergenlik çağındayken aileleri erkek öğretmen tarafından eğitilmelerini kabul etmiyor. Çoğu çocuk ise okuldan çok uzakta yaşıyor ve bu durum en çokta kız çocuklarını etkiliyor. Okulların yaklaşık yüzde 41'inde bina, bahçe, su ve tuvalet yok.   Kız çocukları erken yaşta evlendiriliyor   Kırsal Samangan eyaletinde yaşayan Khatera isimli kadın, HRW'ye verdiği demeçte, "En yakın kız okulu bile çok uzak. Başka bir köyde. Okula gitmek bir eşek ya da atla sabahtan öğleye kadar sürüyor" diye aktarıyor.    Ayrıca kız çocukları, aile içinde eğitimlerine değer vermeyen ya da izin vermeyen ayrımcı tutumlar nedeniyle sık sık evde kapatılıyor. Kızların üçte biri 18 yaşından önce evlenmekte ve birçok çocuk nişanlı veya evli olduğu için okulu terk etmek zorunda. Ancak birçok aile, kız çocuklarını bu büyük engeller karşısında eğitmek için savaşıyor.   HRW, ülke genelinde kız çocuklarını her şeye rağmen okula göndermek için çabalayan ve çocuklarına okul bulmak için uğraşan aileler ile de konuştu. HRW bu aileleri, kızlarının okula gitmelerine izin veren ve büyük kardeşlerinin kız kardeşlerinin okul masraflarını karşılamak için yasa dışı yollarla tehlikeli yolculuklarla İran'da çalışmaya gidenler olarak ikiye ayırıyor.   Çocuklar farklı işlerde çalışıyor   Afgan kanunlarında, çocukların normalde 14 yaşına geldiği zaman yani dokuzuncu sınıfa kadar eğitimin zorunlu olduğu belirtilse de gerçekte birçok çocuk dokuzuncu sınıfa kadar bile okuyamıyor. İdari engeller ve yozlaşma, özellikle de yerinden olan ve yoksul aileler için daha çok engel yaratıyor. Eğitim ücretsiz olsa bile çocukları okula göndermek maliyetli ve birçok aile bu giderleri karşılayamıyor. Afgan çocuklarının yaklaşık dörtte biri ailelerinin yoksulluktan kurtulmalarına yardımcı olmak için çalışıyor ve birçok kız çocuğu okumak yerine dikiş-nakışla, dilenmekle veya çöp toplamakla uğraşıyor.   Çocuklar cinsel istismara maruz bırakılıyor   Taliban ve diğer örgütler halen Afganistan'ın bazı bölgelerinin yüzde 40'ından fazlasını kontrol ediyor. Taliban ve hükümet güçleri arasındaki savaş, binlerce aileyi evlerinden etti. Taliban kontrolündeki bölgelerde, kız çocuklarının okula gitmesi birkaç yılla sınırlandırılıyor ya da eğitimlerini tamamen yasaklıyor. Çatışmalı bölgelerde, okula devam etmek isteyen kız çocukları, artan güvenlik tehlikelerine maruz kalıyor. Çocuklar buralarda cinsel taciz, kaçırma ve asit saldırılara maruz bırakılıyor.    'Hükümetin daha somut adım atması gerekiyor'   HRW raporunda, Afgan hükümeti ile bağışçıların çatışmalı ortamda "Toplum temelli eğitim" adı altında evlerde eğitim görülmesine imkan sağlandığını belirtti. Ancak, bu özelleştirilmiş sınıflar yalnızca bağışçılar tarafından finanse edildiğinden ve sivil toplum örgütleri tarafından uygulanmakta olduğundan ve  hükümetle okul sisteminin tutarlı bir bağlantısı olmadığından finansman sağlanmakta zorlanıldığını kaydediliyor. HRW raporunda, uluslararası bağışçılarıyla birlikte Afgan hükümetinin, okulları ve öğrencileri daha iyi koruyarak kız çocuklarının eğitime erişimlerini artırması, hükümetin evrensel, ücretsiz ve zorunlu ilköğretim eğitimi verme yükümlülüğünü yerine getirmesi, orta öğretimi herkes için ücretsiz ve herkes için kullanılabilir hale getirmek için somut adımların atması gerektiğinin altını çizdi.    'Hükümetin yeni bir bakış açısına ihtiyacı var'   HRW, kadın hakları yöneticisi Liesl Gerntholtz "Afgan hükümeti ve bağışçılar 2001'de tüm kızları eğitime dahil etmek için cesur bir vaatte bulundu ancak güvensizlik, fakirlik ve yerinden olma gibi sorunlar birçok kız çocuğunu okulun dışına sürüklüyor. Hükümetin tüm kızların okula gitmesini sağlamak için yeni bir bakış açısına ihtiyacı var" dedi.   HRW'nin hazırladığı raporda görüşülen kişilerden bazıları şu ifadelerde bulundu:   "Taliban evimizin yakınında. Eğer okula gidersek, bizi öldüreceklerdir. Hükümet güvenliği sağlayabilirse okulla daha fazla ilgilenebilirdik." Kandahar'da evin yakınında bulunan bir aile evinde gizlenmiş, toplum temelli bir eğitim merkezinde okuyan 12 yaşındaki Paimanah, Temmuz 2016   "Devlet okuluna giden yolda birçok hırsız ve kötü çocuk var." Hakim 3. sınıf öğrencisi, Kandahar, Temmuz 2016 Toplum Temelli Eğitimde   "En önemli şey, babaları kızlarının okula gitmesine izin vermeye ikna etmektir." 17 Temmuz 2016 Kandahar, Toplum Temelli Eğitim öğrencisi 17 yaşındaki Manija.   "Birçok alanda kadın öğretmenler yok."  İl Eğitim Müdürü, Temmuz 2016   "Oğlum için kurşun kalem almak için param yok, kızımı bir kenara bırakamam." Toplum temelli bir eğitim programı çalışanı.   "Barışa ihtiyacımız var. Kızlar ve erkekler için eşit okullara, eşit eğitim almalıyız. Bence çocuklar şimdi eğitim almak için daha fazla haklara sahipler. " Qasima, 13, Topluluk Temelli Eğitim programı öğrencisi, Temmuz 2016   Çeviri: JIN NEWS