
Uluslararası hukukçulardan Türkiye’ye ‘umut hakkı’ uyarısı  

2025-07-21 23:24:22


	&nbsp;

	&nbsp;

	&nbsp;

	HABER MERKEZİ – Uluslararası hukuk örgütleri, AİHM kararlarının uygulanması için Avrupa Konseyi’ne sundukları görüşte, Türkiye’ye umut hakkı konusunda yasal düzenleme çağrısı yaptı.

	&nbsp;

	Uluslararası hukuk örgütleri, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne sundukları hukuki görüşte, Türkiye’de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilen kişiler için “umut hakkı”nın etkin bir biçimde uygulanmadığını belirterek, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) uyum çağrısında bulundu.

	&nbsp;

	Türkiye İnsan Hakları Dava Destek Projesi (TLSP), Avrupa Demokrasi ve Dünya İnsan Hakları Avukatları Derneği (ELDH), Demokrasi ve Uluslararası Hukuk Derneği (MAF-DAD) ile Londra Hukuk Grubu (LLG) tarafından hazırlanan ortak bildirim, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne AİHM’in “Gurban Dava Grubu” kapsamındaki kararlarının infaz süreciyle ilgili sunuldu.

	&nbsp;

	Kural 9/2 kapsamında sunulan görüş

	&nbsp;

	Söz konusu bildirimin, Avrupa Konseyi’nin “Kararların İnfazının Denetimi ve Dostane Çözüm Şartları”na ilişkin Kural 9/2 çerçevesinde sunulduğu belirtildi. Görüşte, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) Abdullah Öcalan, Hayati Kaytan, Civan Boltan ve Emin Gurban’a ilişkin verdiği kararların gereğinin Türkiye tarafından yerine getirilmediğine dikkat çekildi.

	&nbsp;

	Hukuk örgütleri, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının, tahliye ya da gözden geçirme imkânı olmadan uygulanmasının, AİHS’in işkence ve kötü muamele yasağını içeren 3’üncü maddesini ihlal ettiğini vurguladı.

	&nbsp;

	AİHM içtihatları ve Avrupa’daki uygulamalar örnek gösterildi

	&nbsp;

	Avrupa’daki örnekleri sıralayan hukukçular, AİHM’in yerleşik içtihatlarında yaşam boyu hapis cezalarının ancak “hukuken ve fiilen indirilebilir” olmaları hâlinde 3’üncü maddeye uygun sayıldığını hatırlattı. Görüşte, Vinter v. Birleşik Krallık, Murray v. Hollanda, Petukhov v. Ukrayna (No. 2), László Magyar v. Macaristan ve Bodein v. Fransa kararları emsal olarak sunuldu.

	&nbsp;

	Uluslararası hukuk örgütleri, Türkiye’nin bu kararlar doğrultusunda mevzuatını değiştirmesi gerektiğini belirtti. “Gerçek bir tahliye olasılığı”, “en geç 25 yıl içinde cezanın gözden geçirilmesi”, “adil usul güvenceleri” ve “objektif değerlendirme mekanizmaları”nın umut hakkının etkinliği için temel şartlar olduğu ifade edildi.

	&nbsp;

	Türkiye Eylem Planı'nda değişiklik öngörmüyor

	&nbsp;

	Haziran 2025’te Avrupa Konseyi’ne sunduğu Eylem Planı’nda umut hakkına dair herhangi bir düzenleme yapılmayacağını açıklayan Türkiye’ye çağrıda bulunan hukuk örgütleri, Avrupa Konseyi üyesi ülkelerdeki pozitif örneklerin dikkate alınması gerektiğini vurguladı.

	&nbsp;

	&nbsp;